Gastvrijheid in Gambia

Je waadt met opgetrokken pijpen door een kreek op het strand. Net heerlijke verse vis gegeten in een restaurant. Voordelig en met volop aandacht van de bediening, want in een arm land als Gambia is een fooi meer dan welkom. Vlakbij je hotel wordt je aangesproken door de Gambianen die op het strand wonen. 'Beach Bums' worden ze door het hotelpersoneel genoemd. Of je zin hebt om mee te spelen op de djembeh. Je ziet andere hotelgasten lachen en dansen op de muziek met een allegaartje aan jonge mannen, ieder met hun eigen verhaal. Hoewel ze geen geld en nauwelijks eten hebben, stralen ze bij elke ontmoeting. Je raakt in gesprek over de verschillen tussen West-Europa en West-Afrika, deelt een paar flesjes bier, een fles cola en een zak chips en hebt je zelden zo welkom gevoeld.

Hoewel Gambia als een gewone strandbestemming door de Nederlandse reisorganisaties wordt verkocht, is het geen land om onvoorbereid naar toe te gaan. The Gambia, zoals het officieel heet, is een van de armste landen van de wereld, een derde van de bevolking leeft er van minder dan 1 Euro per dag. Daar zie je niet zoveel van als je aan de kust blijft in de toeristenplaatsen Kotu, Fajara, Bakau en Kololi. Je merkt het wel aan de benadering door de Gambianen: bijna iedereen wil je wel wat verkopen of een dienst verlenen. Maar een vriendelijke afwijziging volstaat meestal. Daarna knopen de Gambianen meestal een vriendelijk praatje aan. Ondanks alle armoede, gaan de meesten met een vrolijke lach door het leven.

Gambia ligt ingeklemd tussen Senegal en is lang (250 km) en smal: de kuststrook is enkele tientallen kilometers breed. De rivier de Gambia is de levensader van het land. Vroeger bestond een groot deel van Gambia uit tropische bossen, maar er is sprake van een stevig ontbossing. Verwacht hier ook geen 'big five', je ziet vooral vogels, krokodillen, slangen en wat apen. En heel veel mensen. Je kunt georganiseerd op stap met je reisorganisatie of zelf een locale gids charteren. Dat is veel voordeliger, maar je moet er wel rekening mee houden dat bijvoorbeeld de taxi's niet erg lijken op wat je in Nederland gewend bent. Hoezo een werkende veiligheidsgordel? Je mag blij zijn dat de deur goed sluit. Zeep of desinfectiemiddel, toiletpapier en dergelijke zijn zaken die je echt zelf mee zult moeten nemen vanuit je hotel. En zorg altijd voor voldoende water en cash, want er komen gegarandeerd onverwachte kosten bij. Je kunt je gids maar beter vooraf goed bevragen over wat wel en niet is inbegrepen en heel duidelijk maken wat je verwacht. Lang niet alle gidsen het als hun rol om je meer over geschiedenis en cultuur van het land te vertellen. Ze weten wel allemaal waar je snel geld kunt wisselen.... Dat klinkt niet erg positief, maar het is een 'fact of life' in een land waar een paar Euro een daginkomen is. Je leert er snel genoeg mee om te gaan. Wat meer wennen vergt, tenminste voor ons, zijn al die oudere vrouwen met hun jonge Gambiaanse vriend.

Het is beslist interessant om de kuststrook te verlaten en een bezoek te brengen aan het drukke Banjul en Serrekunda, met hun kleurrijke markten. Standaard is een bezoek aan Cachically Crocodile pool in Bakau, waar vrouwen komen die moeite hebben om zwanger te raken. Afhankelijk van waar je hotel is, kun je hier misschien wel naar toe fietsen. Een andere topattractie is 'Kunta Kinteh Island', een UNESCO site, waar je meer kunt leren over de slavengeschiedenis. Ook kun je naar het Makasutu Cultural Forest, waar je tijden een wandeling volop apen kunt tegenkomen. Uiteindelijk kom je uit bij een uitloper van de Gambiarivier waar je met een kano een tocht gaat maken langs de mangroves.

Ook bij Lamin Lodge kun je een boottocht maken langs de mangroves en bovendien een leuke wandeling maken langs de 'olifantenbomen'. Een bezoek aan Paradise Beach (inderdaad een mooi stukje strand) en de vissersplaatsjes Sanyang en Tanji is leuk, zeker als je het combineert met een bezoek aan het Tanji Village Museum. Ook Tumani Tenda Camp vonden wij een aanrader, maar je kunt beter wel van te voren afspraken maken over de activiteiten ter plekke. Wij kwamen aan tijdens de vergadering van de dorpsoudste met alle inwoners. Ook leuk om mee te maken, maar het betekende dat de normale activiteiten, zoals workshops, dansen en verschillende tours, niet werden uitgevoerd. In Tumani Tenda kun je ook overnachten. Wij hebben dat niet gedaan, maar het lijkt een geweldige ervaring.

Een absolute aanrader is om een Gambiaanse familie te bezoeken. Heel goedkoop is dat niet, want je wordt geacht een baal rijst mee te nemen (daar kan een gezin een tot twee weken van eten) en soms ook een kip of vis. En het voelt soms ronduit ongemakkelijk: het contrast met hoe wij leven is groot. Daar staat tegenover dat je een leuk inkijkje krijgt in hoe de Gambianen echt leven. Vaak kun je ook voetbalwedstrijd sponsoren: de jongens uit het dorp spelen dan tegen elkaar en jij mag de prijzen betalen en uitreiken. In cash, natuurlijk. Maar de jongens hebben er de grootste lol in, ze spelen fanatiek (en dat in die warmte) en willen daarna allemaal, liefst een voor een, op de foto. De vraag is vervolgens of je die tientallen foto's zou willen printen en opsturen. En of er dan ook meteen een paar combat boots meegestuurd kunnen worden.... Regelmatig blijkt dat ze werkelijk geen idee hoe het leven in Europa eruit ziet, wat de prijzen daar zijn en wat ze met hetzelfde bedrag in Gambia zouden kunnen doen.

Gambia is een heerlijk land voor een strandvakantie en een geweldige ervaring, zeker als je 'off the beaten track' gaat. De video's hieronder geven je een beeld van het contrast tussen de 'georganiseerde beleving' van Gambia voor de toerist en wat je mee kunt maken als je zelf op stap gaat.

Hoe kom je in Gambia?

Het is zes uur vliegen naar Gambia. Je kunt zowel vanaf Schiphol als Brussel Zaventem naar Banjul Airport vertrekken. Er gaan ook chartervluchten naar Gambia. Vergeet niet van te voren de benodigde inentingen te halen en advies in te winnen over malariapreventie.